Δραστηριότητες 2 Διδακτικών Ωρών (Hands-on)

Ακολουθεί ένα προτεινόμενο σχέδιο 2 διδακτικών ωρών (90 λεπτά) για πρακτική εξάσκηση των μαθητών στις βασικές αρχές ψηφιογραφικών (Bitmap) και διανυσματικών (Vector) γραφικών, με χρήση των GIMP και Inkscape. Το επίπεδο δυσκολίας είναι χαμηλό.

1. Στόχοι Μάθησης

Με την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων, οι μαθητές θα πρέπει να μπορούν να:

• Διακρίνουν οπτικά τη διαφορά μεταξύ ψηφιογραφικών και διανυσματικών γραφικών (pixelation κατά τη μεγέθυνση).
• Αναζητούν και να κατεβάζουν εικόνες (π.χ. CC0) από διαδικτυακές συλλογές.
• Χρησιμοποιούν βασικά εργαλεία του GIMP (Μετακίνηση, Κείμενο, Μεγέθυνση).
• Κατανοούν τη βασική έννοια των επιπέδων (Layers) στο GIMP (στοίβαξη, ορατότητα, διαφάνεια).
• Χρησιμοποιούν βασικά εργαλεία του Inkscape (Σχήματα, Κείμενο, Μεγέθυνση).
• Κατανοούν τη βασική έννοια των επιπέδων στο Inkscape (οργάνωση, κλείδωμα).

2. Χρονοδιάγραμμα & Δραστηριότητες

Ενότητα 1: Θεωρία & Προετοιμασία (15 λεπτά)

1. Σύντομη Εισαγωγή (5 λεπτά):
   • Ψηφιογραφικά (Bitmap/Raster): Εικόνες από pixels (κουκκίδες). Κατάλληλα για φωτογραφίες. Πρόγραμμα: GIMP. Μειονέκτημα: "Σπάνε" (pixelation) στη μεγέθυνση.
   • Διανυσματικά (Vector): Εικόνες από μαθηματικές γραμμές/καμπύλες. Κατάλληλα για λογότυπα, σχέδια. Πρόγραμμα: Inkscape. Πλεονέκτημα: Τέλεια ποιότητα σε οποιαδήποτε μεγέθυνση.
2. Προετοιμασία Υλικού (10 λεπτά):
   • Οι μαθητές πλοηγούνται σε ιστότοπους με ελεύθερο περιεχόμενο (π.χ., Pixabay, Pexels, Unsplash).
   • Δημιουργούν στον προσωπικό τους φάκελο (/home/bpxx) έναν νέο κατάλογο: mkdir Grafika
   • Κατεβάζουν και αποθηκεύουν στον φάκελο Grafika:
     • Μία (1) φωτογραφία (π.χ. ένα τοπίο, ένα ζώο).
     • Ένα (1) απλό γραφικό/logo (π.χ. ένα εικονίδιο, ένα "clipart").

Ενότητα 2: GIMP Ψηφιογραφικά & Επίπεδα (35 λεπτά)

Στόχος: Κατανόηση των pixels και της στοίβαξης επιπέδων.

1. Άνοιγμα & Έλεγχος Pixel (10 λεπτά):
   • Εκκίνηση GIMP.
   • Άνοιγμα (File -> Open) της φωτογραφίας που κατέβασαν.
   • Χρήση εργαλείου Μεγέθυνσης (Zoom Tool - Z). Οι μαθητές καλούνται να μεγεθύνουν υπερβολικά ένα σημείο της εικόνας μέχρι να δουν τα τετράγωνα pixels.
2. Εισαγωγή Επιπέδων (Layers) (20 λεπτά):
   • Άνοιγμα του διαλόγου Επιπέδων (Layers Dialog) (Ctrl+L).
   • Προσθήκη κειμένου: Χρήση του Εργαλείου Κειμένου (Text Tool - T). Οι μαθητές γράφουν το username τους (π.χ. bpxx).
   • Παρατηρούν στον διάλογο επιπέδων ότι το κείμενο δημιουργήθηκε αυτόματα ως νέο επίπεδο.
   • Προσθήκη γραφικού: Εισαγωγή του logo/clipart (File -> Open as Layers...).
   • Χρήση του Εργαλείου Μετακίνησης (Move Tool - M) για να μετακινήσουν το logo και το κείμενο.
   • Χρήση του Εργαλείου Αλλαγής Μεγέθους (Scale Tool - Shift+S) για να μικρύνουν το logo.
3. Διαχείριση Επιπέδων (5 λεπτά):
   • Στον διάλογο επιπέδων:
     • Αλλαγή σειράς (με drag & drop) ώστε το κείμενο να είναι πάνω από το logo.
     • Απόκρυψη/Εμφάνιση επιπέδων (κλικ στο εικονίδιο με το "μάτι").
     • (Προαιρετικά) Αλλαγή Διαφάνειας (Opacity) του επιπέδου του logo.
4. Εξαγωγή (Export):
   • File -> Export As... (Όχι Save).
   • Αποθήκευση ως my_gimp_image.jpg στον φάκελο Grafika.

Ενότητα 3: Inkscape Διανυσματικά & Επίπεδα (35 λεπτά)

Στόχος: Κατανόηση των αντικειμένων, της "καθαρής" μεγέθυνσης και της οργάνωσης με επίπεδα.

1. Άνοιγμα & Βασικά Σχήματα (10 λεπτά):
   • Εκκίνηση Inkscape.
   • Χρήση των εργαλείων Ορθογώνιο (Rectangle - R) και Κύκλος (Circle - E).
   • Οι μαθητές δημιουργούν μερικά σχήματα.
   • Αλλάζουν Γέμισμα (Fill) και Περίγραμμα (Stroke) από την παλέτα χρωμάτων.
2. Έλεγχος Μεγέθυνσης (5 λεπτά):
   • Χρήση εργαλείου Μεγέθυνσης (Zoom Tool - Z).
   • Οι μαθητές μεγεθύνουν υπερβολικά την άκρη ενός σχήματος.
   • Παρατηρούν ότι η γραμμή παραμένει απόλυτα καθαρή (δεν υπάρχουν pixels).
3. Εισαγωγή Επιπέδων (Layers) (15 λεπτά):
   • Άνοιγμα του διαλόγου Επιπέδων (Layers Dialog) (Shift+Ctrl+L).
   • Μετονομασία του "Layer 1" σε Shapes.
   • Δημιουργία νέου επιπέδου (κουμπί "+") με όνομα Background.
   • Μετακίνηση του Background layer κάτω από το Shapes layer.
   • Επιλογή του Background layer και σχεδίαση ενός μεγάλου ορθογωνίου ως φόντο.
   • Κλείδωμα (Lock) του Background layer (κλικ στο "λουκέτο").
4. Κείμενο (5 λεπτά):
   • Επιλογή του Shapes layer.
   • Χρήση του Εργαλείου Κειμένου (Text Tool - T).
   • Οι μαθητές γράφουν το όνομά τους και το μεγεθύνουν για να δουν ότι δεν "σπάει".
5. Αποθήκευση:
   • File -> Save.
   • Αποθήκευση ως my_inkscape_image.svg στον φάκελο Grafika.

Ενότητα 4: Επίλογος (5 λεπτά)

• Σύνοψη: Πότε χρησιμοποιούμε GIMP (επεξεργασία φωτογραφιών, pixels) και πότε Inkscape (δημιουργία λογοτύπων, σχεδίων, μαθηματικά).
• Οι μαθητές επιβεβαιώνουν ότι έχουν τα αρχεία .jpg και .svg στον φάκελό τους.

4. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι για Περισσότερες Πληροφορίες

• GIMP - Επίσημα Tutorials (Αγγλικά) - Μια συλλογή από οδηγούς απευθείας από τους δημιουργούς του GIMP, που καλύπτουν βασικές έννοιες όπως τα Layers.
• Ελληνικό Εγχειρίδιο GIMP (Ελληνικά) - Αναφορά για τη διαθεσιμότητα του πλήρους εγχειριδίου του GIMP στα ελληνικά (μέσω ΕΛ/ΛΑΚ).
• How Layers Work In Inkscape (Αγγλικά) - Ένας λεπτομερής οδηγός (με εικόνες) για τη χρήση και τη χρησιμότητα των επιπέδων στο Inkscape.
• Inkscape Manual - Layers (Αγγλικά) - Το επίσημο εγχειρίδιο του Inkscape που εξηγεί τεχνικά τη λειτουργία των επιπέδων.
• Φύλλο Εργασίας Inkscape (Ελληνικά) - Ένα ελληνικό φύλλο εργασίας από τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Χίου για βασικές λειτουργίες του Inkscape.

Παρακολουθήστε αυτό το βίντεο για μια εισαγωγή στις βασικές λειτουργίες του Gimp στα Ελληνικά.

Αυτό το βίντεο παρέχει μια χρήσιμη οπτική επισκόπηση των βασικών εργαλείων και του περιβάλλοντος του GIMP, κάτι που είναι ιδανικό για αρχάριους μαθητές πριν ξεκινήσουν τη δραστηριότητα.